Rok 2012 przyniósł zakończenie trwającego od marca 2010 ożywienia na rynku leasingu ruchomości - poinformowano na konferencji prasowej Polskiego Związku Leasingu. W segmencie leasingu ciągników siodłowych oraz naczep i przyczep zawarto transakcje o łącznej wartości 5,2 mld, czyli o 2 proc. mniej niż w 2011 r.
Jeszcze w I kwartale wzrost wyniósł 11,3 proc. rok do roku, ale w II kw. wyhamował już do 1,4 %. W drugim półroczu rynek zaczął się kurczyć: - 3,8 % dla III kw. i - 3,1 % dla ostatniego kwartału 2012. Po 14,9% wzroście sfinansowanych aktywów ruchomych w 2011, rynek leasingu ruchomości w ubiegłym roku zwiększył się tylko o 0,8 % r/r.
Pomimo wyhamowania inwestycji budowlanych w II półroczu 2012, głównym stabilizatorem rynku pozostawały maszyny. Miało to związek z absorpcją środków unijnych (na zakupy maszyn rolniczych) oraz z wciąż wysokim wykorzystaniem zdolności produkcyjnych w przedsiębiorstwach (79,8 % na koniec III kw. 2012).
Mniejszy popyt na usługi transportowe
Utrzymująca się recesja w strefie euro przełożyła się na mniejszy popyt na usługi transportowe i spedycyjne. W efekcie w II półroczu istotnie obniżyła się wartość sfinansowanych pojazdów ciężarowych. Począwszy od II kwartału widać trudną sytuację na rynku pojazdów lekkich: - 5,6 % dla II kw., - 7,8 % dla III kw. oraz + 3,1% dla IV kw. 2012 roku. Dzieje się tak głównie za sprawą spadku wartości wyleasingowanych pojazdów ciężarowych i dostawczych do 3,5 tony (- 5,7% dla całego 2012 oraz -26,4 % r/r dla samego IV kwartału). Spadek wartości finansowania pojazdów lekkich to pochodna stopniowego wygaszania popytu krajowego, szczególnie konsumpcji indywidualnej.
Popularne pożyczki
Wartość sfinansowanych w 2012 roku maszyn w znacznym stopniu była wsparta pożyczką. Dynamika tego sektora wyniosła 43,9 % w ujęciu rocznym.
Druga połowa 2012 roku przyniosła poprawę w sektorze leasingu nieruchomości. Łączne aktywa sfinansowane w 2012 r. pożyczką to 13,9 % całości produkcji firm leasingowych. W 2011 udział ten wyniósł 11,0 %. Zakupy maszyn stanowią główny rodzaj inwestycji finansowanej poprzez pożyczkę (85,1 % udziału wobec 74,7 % w 2011 roku). Dzięki temu pożyczka to już 33,2 % całości produkcji maszyn.
Istotnie wzrosło również znaczenie pożyczki przy finansowaniu pojazdów ciężarowych.
Unijne wsparcie dla rolników
Wykorzystanie funduszy unijnych przez rolników przekłada się na dominujący udział maszyn rolniczych w strukturze maszyn finansowanych pożyczką.
Zachowanie w 2012 roku dodatniej dynamiki wartości sfinansowanych aktywów jest zasługą dobrych wyników sprzedażowych uzyskanych przez wybrane spółki leasingowe. Było sześć firm, które zwiększyły obroty o ponad 20 % oraz 11 firm, gdzie dynamika sfinansowanych aktywów przekroczyła 10 %. Wśród firm raportujących dane do ZPL aż 23 na 33 zanotowało ujemną dynamikę produkcji. W 2011 takich firm było jedynie sześć. Wyraźnie szybsze tempo rozwoju notują mniejsze i średnie firmy leasingowe. Sprzedaż leasingu ruchomości pięciu czołowych firm z 2011 spadła w ub. roku o 11,1 %, podczas gdy dla pozostałej części rynku wzrosła o 8,3%.
Spadek i wzrost w nieruchomościach
Niższe obroty w segmencie nieruchomości przełożyły się na łączne wyniki spółek bardziej zaangażowanych w ten sektor w 2011 roku (ING, BZ WBK, Raiffeisen). W II półroczu ucierpiały również spółki zorientowane na finansowanie maszyn budowlanych oraz pojazdów ciężarowych. Natomiast dobre wyniki w 2012 roku są udziałem firm o bardziej korporacyjnym charakterze, w większym stopniu finansujących inwestycje MŚP. Dotyczy to szczególnie spółek należących do grup bankowych, będących wiodącymi graczami w sektorze bankowości korporacyjnej. Zyskiwały też spółki skoncentrowane na obsłudze sektora rolniczego (finansowanie maszyn rolniczych za pomocą pożyczek przy wsparciu dotacji unijnych).
Wartość nieruchomości wyleasingowanych w całym 2012 r. wyniosła 1.468 mln zł, co oznacza 9,9 % spadek w ujęciu rocznym. Drugie półrocze przyniosło istotną poprawę na rynku leasingu nieruchomości. O ile jeszcze w I połowie 2012 wartość finansowania wyniosła 413 mln zł (spadek o 35,8 % r/r), to w II półroczu było to już 1.055 mln zł, o 7,0 % więcej w ujęciu rocznym. Szczególnie udany był ostatni kwartał, kiedy to sfinansowano nieruchomości na kwotę 718 mln zł. Nowym liderem tego rynku został BRE Leasing, wyprzedzając ING. W strukturze przedmiotowej rynku dominują budynki przemysłowe oraz obiekty handlowe i usługowe.
Dominuje złotówka, ale waluty obce coraz popularniejsze
W 2012 roku, analogicznie jak we wcześniejszych latach, w strukturze nowej produkcji dla leasingu ruchomości dominowało finansowanie w PLN. Nadal zwiększał się jednak udział leasingu w walucie obcej: z 23,7 % w 2011 do 26,3 % w ubiegłym roku. W przypadku finansowania pożyczką obserwujemy natomiast spadek udziału finansowania w walucie obcej: z 13,8 % w 2011 do 11,0 % w 2012.
W kolejnych kwartałach 2010, 2011 i 2012 widzimy stopniowy wzrost zainteresowania finansowania zakupów ruchomych środków trwałych leasingiem w walucie obcej. O ile jeszcze w I półroczu 2010 udział tego leasingu wyniósł 14,6 %, a w II półroczu 16,4 %, to w I półroczu 2011 było to już 23,0 %, a w II połowie 2011 roku 24,3 %. W ub. roku udziały te wyniosły odpowiednio 25,9 % i 26,7 % (28,3 % w IV kwartale).
Udział waluty obcej w finansowaniu zakupów inwestycyjnych w II półroczu 2012 jest już zbliżony do rekordowego poziomu 32,3 % osiągniętego w IV kw. 2008 r. Widać, że przedsiębiorcy coraz wyraźniej narażają swoje ekspozycje kredytowe na ryzyko walutowe.
Leasing konkuruje z kredytem
Łączna wartość aktywnego portfela na koniec 2012 r. w kwocie 61,54 mld zł (53,44 mld zł dla ruchomości i 8,10 mld zł dla nieruchomości) jest porównywalna z wartością salda kredytów inwestycyjnych udzielonych firmom przez banki (79,06 mld zł, wg stanu na 30.11.2012). Leasing to wciąż główne, obok kredytu, zewnętrzne źródło finansowania inwestycji pracujących w gospodarce.
Wartość aktywnego portfela w ciągu ostatnich 12 miesięcy wzrosła o 0,7 %, zwiększając się o 0,77 mld zł wobec stanu na 30.06.2012. Dane NBP o podaży pieniądza (na 30.11.2012) wskazują na coraz wyraźniejsze hamowanie dynamiki akcji kredytowej banków w obszarze inwestycji. W ciągu ostatnich 12 miesięcy saldo kredytów inwestycyjnych zwiększyło się w bankach o 2,4 %, przy jeszcze 27,6 % dynamice r/r na koniec 2011 i 19,1 % na 30.06.2012. Bieżące saldo w ciągu ostatnich sześciu miesięcy zmniejszyło się o 3,7%.
W opinii eksperta
Andrzej Sugajski, dyrektor generalny Związku Polskiego Leasingu:
- W minionym roku odnotowaliśmy wyraźne oznaki spowolnienia rozwoju polskiego rynku leasingu. Tę tendencję widać było we wszystkich segmentach rynku. W I półroczu ubr. na rynku specjalistycznych środków transportu drogowego, oddano do użytkowania 7.299 ciągników siodłowych oraz 6.716 naczep i przyczep, a w drugiej połowie roku, odpowiednio, 7.432 i 6.634 takich pojazdów. Łącznie w rynku leasingu pojazdów sfinansowano transakcje o wartości 16,9 mld zł, co praktycznie oznacza utrzymanie obrotów sprzedaży na poziomie roku 2011. W segmencie leasingu ciągników siodłowych oraz naczep i przyczep zawarto transakcje o łącznej wartości 5,2 mld, czyli o 2 proc. mniej niż rok temu. W segmencie samochodów do 3,5 t wyniki były nieznacznie lepsze, co pozwoliło zamknąć rok sprzedażą na poziomie 9,7 mld zł., tj. o 1 proc. więcej niż w 2011 roku. W naszej ocenie jest to wynik dobry, choćby w świetle zmniejszającego się wyraźnie popytu na usługi transportowe i spedycyjne, spadku popytu na rynku wewnętrznym, pogarszającej się sytuacji w przemyśle. W rynku leasingu ruchomości, w którym sfinansowano transakcje o wartości 29,8 mld zł. pozytywny trend odnotowaliśmy w segmencie maszyn i urządzeń przemysłowych. Nowym liderem rynku zostali rolnicy, którzy efektywnie wykorzystując środki z funduszy unijnych przeznaczone na modernizacje gospodarstw rolnych, zawarli umowy o wartości 3,2 mld zł. tj. o 44,5 proc. więcej niż rok temu. Zakończenie programów inwestycyjnych związanych z przygotowaniami do Euro 2012 spowodowało znaczne skurczenie się rynku leasingu maszyn i urządzeń budowlanych i drogowych. W tym segmencie sfinansowano transakcje o wartości 1,5 mld zł., czyli o 41 proc. mniej niż w 2011 roku. W przeciwieństwie do rynku leasingu ruchomości, w rynku nieruchomości zachodziły gwałtowane zmiany. Po I półroczu 2012 wyniki wskazywały na dosyć duże zmniejszenie się obrotów (36 proc.), po kolejnych sześciu miesiącach spadek wyniósł już tylko 9,9 proc.. Tę nagłą poprawę zawdzięczamy ostatniemu kwartałowi, w którym zawarto prawie połowę wszystkich transakcji. W całym 2012 roku na rynku ruchomości i nieruchomości sfinansowano transakcje o wartości 31,2 mld zł., czyli o 0,3 proc. więcej niż rok wcześniej. Zakładamy, że rok 2013 nie powinien przynieść istotnych zmian w poziomie obrotów.